 |
| Whether to use lip balm in winter or not |
इतर ऋतुंच्या तुलनेत तापमान कमी असल्यामुळे हिवाळा या सणाची आपण आतुरतेने वाट पहात असतो. काही जण हिवाळ्यात उबदार स्वेटर परिधान करण्याचा आणि उबदार पेय पिण्यासाठीची स्वप्ने पहात असतात. मात्र हिवाळा ऋतू आपल्याबरोबर कोरडी हवा, थंड तापमान आणि कमी आर्द्रतेची पातळी देखील सोबत आणतो. यामुळे आपल्या त्वचेवर, विशेषतः आपल्या ओठांच्या नाजूक त्वचेवर परिणाम होऊ शकतो. कोरडे आणि फाटलेले ओठ हे आपल्यापैकी अनेकांना जाणविणारा हंगामी त्रास आहे. थंडीच्या महिन्यांत ओठांचे संरक्षण करण्यासाठी लीप बाम अनेक जण वापरतात. खरेतर लिप बाम वापरणे हा वरवर सोपा उपाय वाटतो. मात्र थंडीच्या महिन्यांत लिप बाम वापरणे केवळ फायदेशीर नाही तर ओठांचे आरोग्य राखण्यासाठी आवश्यक का आहे ते या लेखात स्पष्ट केले आहे. सोबत लीप बाम वापरण्याच्या मर्यादाही दिल्या आहेत.
{tocify} $title={Table of Contents}
हिवाळ्यात ओठ का फाटतात?
हिवाळ्यातील थंडीत ओठ कोरडे पडतात आणि फाटतात, यामागील विज्ञान समजावून घेऊ.
तेल ग्रंथींचा अभाव: तुमच्या त्वचेच्या इतर भागांप्रमाणे, ओठांमध्ये सेबेशियस (तेल) ग्रंथी नसतात, याचा अर्थ ते मॉइश्चरायझेशन ठेवण्यासाठी म्हणजे ओलावा कायम रहाण्यासाठी स्वतःचे तेल तयार करू शकत नाहीत. यामुळे थंड, कोरड्या हवेच्या संपर्कात ओठ कोरडे होण्याची शक्यता अधिक असते. इनडोअर हीटिंग सिस्टम, जरी उबदारपणा प्रदान करीत असली तरी त्यामुळे कोरडेपणा कमी होत नाही.
पातळ त्वचा: तुमच्या ओठांची त्वचा तुमच्या शरीराच्या इतर भागाच्या त्वचेपेक्षा खूपच पातळ आहे. त्यामुळे थंड हवामान, वारा, उष्ण तापमान आणि कोरडेपणा यासारख्या स्थितींना ओठ लवकर प्रतिसाद देऊन अयोग्य परिणाम दाखवितात.
तुमचे ओठ चाटणे: ओठ कोरडे वाटत असताना त्यांना चाटणे ही एक सामान्य सवय आहे. तथापि, यामुळे केवळ तात्पुरता आराम मिळतो आणि जसजसे लाळ बाष्पीभवन होते तसतसे ते ओलावा काढून घेते, ज्यामुळे ओठ पूर्वीपेक्षा कोरडे होतात. लाळेतील एन्झाईम्स देखील ओठांच्या नाजूक त्वचेला त्रास देऊ शकतात, ज्यामुळे परिस्थिती आणखी वाईट होते.
हिवाळ्यात लिप बाम वापरण्याचे फायदे
हिवाळ्यातील थंडीमुळे ओठ कोरडे पडतात, सोलतात आणि फाटतात. अशा परिस्थितीत ओठांची काळजी घेण्यासाठी लीप बामचा वापर केला जातो.
लीप बाममुळे मॉइश्चर लॉकिंग-ओलावा टिकवून ठेवणे -
लिप बाम एक संरक्षणात्मक अडथळा म्हणून काम करतात जे ओलावा बंद करण्यास आणि पुढील पाण्याची हानी टाळण्यास मदत करतात. बर्‍याच लिप बाममध्ये मेण, शिया बटर आणि पेट्रोलियम जेली सारखे घटक असतात जे ओठांवर सील बनवतात. हे सील तुमच्या ओठांमधील नैसर्गिक ओलावा टिकवून ठेवण्यास मदत करते आणि घटकांना ते काढून टाकण्यापासून प्रतिबंधित करते. शिवाय लीप बाममधील खोबरेल तेल, लॅनोलिन आणि कोकोआ बटर यांसारखे हायड्रेटिंग घटक ओठांना खोलवर मॉइश्चरायझ करतात आणि दिवसभर त्यांना मऊ ठेवतात.
कठोर घटकांपासून संरक्षण -
एक चांगला लिप बाम केवळ मॉइश्चरायझ करत नाही तर वारा आणि थंडीसारख्या पर्यावरणीय ताणांपासून आपल्या ओठांचे संरक्षण देखील करतो. हिवाळ्यात थंड वारा आणि कमी आर्द्रता हानिकारक असतेे. लिप बाम तुमचे ओठ आणि कठोर बाहेरील वातावरण यांच्यामध्ये अडथळा म्हणून काम करते. जर तुमचे ओठ आधीच फाटलेले असतील, तर ते थंड वारा आणि कोरड्या हवेच्या संपर्कात येण्यामुळे होणारे नुकसान होण्याची अधिक शक्यता असते. एक चांगला लिप बाम तुमच्या ओठांना या बाह्य तणावापासून वाचवण्यास मदत करतो. हिवाळ्यातील सूर्यप्रकाशापासून संरक्षण करण्यासाठी काही बाम एसपीएफ सह येतात, ज्यामुळे नुकसान होऊ शकते.
फाटलेले ओठ बरे करणे -
जर तुमचे ओठ आधीच कोरडे, तडे गेले किंवा सोलले गेले असतील तर लिप बाम आराम आणि उपचार प्रक्रियेत मदत करू शकतो. कोरफड, व्हिटॅमिन ई आणि ग्लिसरीन सारखे घटक सामान्यतः लिप बाममध्ये आढळतात आणि खराब झालेल्या त्वचेला बरे करण्यास आणि दुरुस्त करण्यास मदत करतात. हे घटक त्वचेला हायड्रेटेड ठेवून उपचारांना प्रोत्साहन देतात आणि ओठांना बरे करण्यासाठी सुस्थिती निर्माण करतात. ज्यांना अत्यंत कोरडे किंवा वेदनादायक ओठ फुटतात त्यांच्यासाठी, हायड्रोकॉर्टिसोन सारख्या अतिरिक्त घटकांसह औषधी लिप बाम जळजळ कमी करू शकतात आणि बरे होण्याच्या प्रक्रियेस गती देऊ शकतात.
पुढील नुकसान टळते -
एकदा तुमचे ओठ फाटले की ते त्वचेला इतर संक्रमणीही देऊ शकतात. त्वचेतील क्रॅकमुळे जीवाणू किंवा बुरशी येऊ शकतात, ज्यामुळे सर्दी, फोड किंवा इतर संक्रमण होण्याची शक्यता असते. लिप बामचा नियमित वापर ओठांच्या त्वचेची अखंडता टिकवून ठेवण्यास मदत करतो आणि पुढील क्रॅक किंवा नुकसान टाळतो. लीप बाममुळे जळजळ आणि वेदनाही कमी होतात.
सूर्यापासून संरक्षण -
अनेक लिप बाममध्ये एसपीएफ असते, जे हानिकारक अतिनील किरणांपासून ओठांचे रक्षण करते.
हिवाळ्यात लिप बामचे तोटे
लिप बाम फायदेशीर असला तरी काही गोष्टी लक्षात ठेवल्या पाहिजेत.
लिप बामचे व्यसन
काही लोकांचा असे वाटते की लिप बाम वापरल्याने अनेकदा त्याची सवय होते. नेहमी लीप बाम वापरल्यामुळे तुमचे ओठ नैसर्गिकरित्या ओलावा निर्माण करणे थांबवतात आणि कालांतराने ते कोरडे होतात. तथापि, ही कल्पना मुख्यतः एक मिथक आहे. आधी सांगितल्याप्रमाणे, ओठांना तेल ग्रंथी नसतात, त्यामुळे ते स्वतःच ओलावा निर्माण करू शकत नाहीत. म्हणजेच लीप बाम वापरला किंवा नाही वापरला तरी ओठांमध्ये मुळातच ओलावा तयार होत नाही. मात्र थंडीत कोरड्या हवामानामुळे ओठांना जास्त त्रास होतो, त्यामुळे लीप बामची गरज निर्माण होते. पण काही लोकांमध्ये थंडी संपून उन्हाळा शुरू झाला तरी लिप बाम सतत पुन्हा लावण्याची इच्छा दिसून येते. यासाठी वेगळी कारणे आहे. तज्ञांच्या मते काही लीप बाममधील मेन्थॉल किंवा कापूर असे घटक ओठातील त्वचेवर सौम्य प्रमाणात जळजळ निर्माण करतात. त्यामुळे लीप बाम नेहमी नेहमी वापरण्याची इच्छा निर्माण होते. म्हणून लीप बाम निवडतांना काळजी घ्यावी.
लिप बाममुळे ओठ कोरडे होतात
लिप बाममधील सुगंध देणारे, रंग किंवा अल्कोहोलयुक्त घटक चिडचिड किंवा कोरडेपणास कारणीभूत ठरू शकतात, ज्यामुळे असे वाटू शकते की तुमचे ओठ वापरल्याने अधिक फाटले आहेत. म्हणूनच नैसर्गिक तेले, मेण किंवा शिया बटर यांसारख्या पौष्टिक, त्रासदायक नसलेल्या घटकांसह लिप बाम निवडणे महत्वाचे आहे.
विशिष्ट घटकांचा अतिवापर
काही लिप बाममध्ये मेन्थॉल, कापूर, फिनॉल किंवा सॅलिसिलिक ऍसिड असते, ज्यामुळे ओठ आणखी कोरडे होऊ शकतात. जर तुम्हाला कोरडेपणा किंवा चिडचिड वाढली असेल तर या कोरड्या घटकांशिवाय असलेले बाम तपासा.
हिवाळ्यासाठी योग्य लिप बाम निवडणे
सर्व लिप बाममधील घटक सारखे नसतात. म्हणून हिवाळ्यासाठी योग्य लीप बाम निवडणे हे तुमचे ओठ निरोगी आणि हायड्रेटेड ठेवण्यासाठी महत्वाचे आहे. लीप बाम निवडतांना खालील काळजी घ्यावी-
- हायड्रेटिंग घटक: शिया बटर, कोकोआ बटर, जोजोबा तेल किंवा मेण यासारखे हायड्रेटिंग घटक असलेले लिप बाम निवडा. हे नैसर्गिक घटक ओठांना मॉइश्चरायझ करण्यास मदत करतात आणि संरक्षणात्मक अडथळा तयार करतात.
- हानीकारक पदार्थ टाळा: अल्कोहोल, मेन्थॉल, कापूर किंवा कृत्रिम सुगंध असलेल्या लिप बामपासून दूर राहा, कारण असे घटक तुमच्या ओठांवर जळजळ निर्माण करतात आणि ओठ आणखी कोरडे होऊ शकतात.
- एसपीएफ संरक्षण: हिवाळ्यातील सूर्य उन्हाळ्यातील सूर्याप्रमाणेच हानिकारक असू शकतो. तुमच्या ओठांचे अतिनील किरणांपासून संरक्षण करण्यासाठी एसपीएफ १५ किंवा त्याहून अधिक असलेले लिप बाम वापरा.
- सुगंध-मुक्त पर्याय: संवेदनशील त्वचा असलेल्यांसाठी, संभाव्य चिडचिड टाळण्यासाठी सुगंध-मुक्त लिप बाम हा एक सुरक्षित पर्याय आहे.
- दीर्घकाळ टिकणारे सूत्र: काही लिप बाम लवकर झिजतात, ज्यामुळे तुमचे ओठ असुरक्षित राहतात. दीर्घकाळ टिकणार्‍या लीपबामची निवड करा ज्यामुळे पुन्हा पुन्हा लीप बाम वापरण्याची गरज पडणार नाही.
लिप बाम असा वापरा
लिप बाम प्रभावीपणे वापरण्यासाठी खालील बाबी विचारात घ्या.
गरज असेल तरच वापरा- हिवाळ्यातील थंडीमुळे ओठ फाटण्याचा सर्वांना त्रास होत नाही. म्हणून केवळ इतर जण लीप बाम वापरतात म्हणूनही आपणही वापरू असे करणे चुकीचे आहे. ज्यांचे ओठ फाटतात आणि देनंदिन कामे करण्यात अडथळा निर्माण होतो जसे की बोलणे, भोजन करणे, अशा केसमध्ये लीप बाम वापरणे समजू शकतो.
थोडया प्रमाणात लागू करा: दिवसातून २-३ वेळा किंवा आवश्यकतेनुसार बाम वापरा. वापरतांना थोड्या प्रमाणातच ओठांवर लावा. भोजन करतांना किंवा पेय पितांना ओठ पुसायला विसरू नका.
झोपण्यापूर्वी लावा: रात्री थंडीचा धास जास्त होऊ शकतो. म्हणून झोपण्यापूर्वीही लीप बाम लावा.
प्रथम ओठ स्वच्छ करा: फाटलेल्या ओठांना उचलणे किंवा सोलणे टाळणे देखील महत्त्वाचे आहे. असे केल्याने त्वचेचे नुकसान होऊ शकते आणि ओठ कोरडे होण्याची शक्यता जास्त असते. त्याऐवजी, त्वचेच्या मृत पेशी काढून टाकण्यासाठी आणि ओठांना गुळगुळीत करण्यासाठी सौम्य एक्सफोलिएटर वापरा किंवा बाम लावण्यापूर्वी त्वचेच्या मृत पेशी साखर किंवा मिठाच्या स्क्रबने हळूवारपणे काढून टाका.
लीपबाम फार लवकर काढू नका- हिवाळ्यात लिप बाम वापरताना आणखी एक सामान्य चिंतेची बाब म्हणजे ते लवकर काढून टाकल्यास ओठ फुटू शकतात. याचे कारण असे की जेव्हा लिप बाम काढला जातो तेव्हा ते ओठांचे नैसर्गिक तेल काढून टाकू शकते, ज्यामुळे कोरडेपणा येतो. हे टाळण्यासाठी, पुसण्यापूर्वी लिप बाम ओठांमध्ये शोषण्यासाठी पुरेसा वेळ द्या.
ओठ चाटणे टाळा- आपले ओठ चाटणे टाळणे देखील चांगली कल्पना आहे, कारण यामुळे लिप बाम निघून जातो आणि ओठ कोरडे होऊ शकतात.
लीप बाम मधील घटक
शिया बटर, कोकोआ बटर किंवा पेट्रोलॅटम सारखे इमोलियंट्स असे घटक लीप बाम मध्ये असतात, जे ओलावा बंद करण्यात मदत करू शकतात. इतर फायदेशीर घटकांमध्ये मेण, सिरॅमाइड्स आणि हायलुरोनिक ऍसिड यांचा समावेश होतो, जे ओठांचे संरक्षण आणि शांत करण्यात मदत करू शकतात. तज्ञांच्या मते कापूर, मेन्थॉल आणि फिनॉल सारख्या कोरड्या घटकांपासून मुक्त असलेले बाम निवडणे फायदेशीर असते.
आरोग्यदायी ओठांसाठी टीप्स
- हायड्रेटेड रहा: नैसर्गिक ओलावा टिकवून ठेवण्यासाठी भरपूर पाणी प्या. हिवाळ्यात कोरडे ओठ टाळण्यासाठी भरपूर पाणी पिऊन हायड्रेटेड राहणे हा सर्वात प्रभावी मार्गांपैकी एक आहे. हे ओठांसह त्वचेला ओलावा ठेवण्यास मदत करू शकते. हवेत आर्द्रता जोडण्यासाठी तुम्ही तुमच्या घरात ह्युमिडिफायर देखील वापरू शकता.
- नियमितपणे ओठ स्वच्छ करा: त्वचेच्या मृत पेशी काढून टाकण्यासाठी सौम्य स्क्रब किंवा ब्रश वापरा.
- ओठ चाटणे टाळा: लाळेमुळे ओठ आणखी कोरडे होऊ शकतात.
- आर्द्रता: निरोगी घरातील आर्द्रता पातळी राखण्यासाठी ह्युमिडिफायर वापरा.
- वार्‍यापासून ओठांचे संरक्षण करा: ओठांना कडक वार्‍यापासून वाचवण्यासाठी स्कार्फ किंवा मास्क घाला.
- चिडचिड टाळा: लिंबूवर्गीय फळे, मसालेदार पदार्थ आणि इतर संभाव्य ओठांना त्रास देणारे पदार्थ टाळा.
निष्कर्ष
हिवाळ्यात लिप बाम वापरावे की नाही या प्रश्नाचे कोणतेही स्पष्ट उत्तर नाही. काही लोक असा युक्तिवाद करतात की यामुळे अवलंबित्व निर्माण होऊ शकते, या दाव्याचे समर्थन करण्यासाठी थोडे वैज्ञानिक पुरावे आहेत. तथापि, कोरडेपणा टाळण्यासाठी योग्य लिप बाम निवडणे आणि योग्यरित्या वापरणे महत्वाचे आहे. थोडक्यात सांगायचा मुद्दा हाच की केवळ फॅशन म्हणून किंवा इतर वापरतात म्हणून आपणही वापरू असे लीप बाम वापरण्याबाबत करू नका. आपल्या ओठांना हिवाळ्यातील थंडीचा खरोखरच त्रास होत असेल तर लीप बाम ओठांना लावणे हा ओठ निरोगी ठेवण्याचा हा एक सोपा मार्ग आहे. योग्यरित्या निवडलेला बाम तुमचे ओठ गुळगुळीत, हायड्रेटेड आणि संपूर्ण हंगामात संरक्षित ठेवू शकतो.